Chọn dây điện phù hợp với công suất thiết bị luôn được quan tâm khi thiết kế, nhằm giúp tiết kiệm chi phí, giảm thiểu hao tổn điện năng và đặc biệt là đảm bảo an toàn sử dụng.
Việc tính toán, lựa chọn tiết diện dây điện theo công suất luôn được các kỹ sư điện, người dùng quan tâm khi đấu nối hệ thống điện cho các công trình điện từ công nghiệp tới các công trình dân dụng, nhà hàng, quán coffe… Vậy lựa chọn dây điện như thế nào để đảm bảo khả năng truyền tải cho các thiết bị điện và an toàn cho người dùng.
Các loại dây cáp điện được sử dụng phổ biến
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại dây điện dân dụng khác nhau để bạn có thể lựa chọn. Tùy theo môi trường dẫn điện (trong nhà hay ngoài trời) bạn có thể lựa chọn dây dẫn điện cho phù hợp với từng loại thiết bị.
Như các bạn đã biết đồng (Cu) và nhôm (Al) là có khả năng dẫn điện tốt, giá thành lại phải chăng. Còn vật liệu cách điện được làm từ nhựa cao su dẻo PVC.
1. Dây đơn
Đây là loại dây chỉ có 1 sợi cứng được làm bằng đồng hoặc nhôm.
- Dây đơn được sử dụng phổ biến trong hệ thống điện gia đình.
- Dây có tiết diện không quá 10mm2 ( cỡ ø 30/10)
2. Dây đơn mềm
Đây là loại dây dẫn được bọc cách điện bằng nhựa PVC hoặc cao su lưu hóa.
- Ruột bằng đồng gồm nhiều sợi nhỏ được xoắn lại với nhau rất mềm dẻo.
- Dây được ứng dụng trong báng phân phối điện, các đầu dây của các mảy điện, dây dẫn điện trên ô tô…
3. Dây đôi
Dây đôi là dây dẫn được bọc cách điện nhựa PVC hoặc cao su lưu hóa.
- Do dây được cấu tạo bởi nhiều sợi có đường kính nhỏ 0.2mm nên mềm dẻo và dễ di động
- Công dụng: sử dụng cho các thiết bị cần di động không cố định, đồ dùng điện trong sinh hoạt như quạt để bàn, tủ lạnh, máy thu thanh, thu hình…
4. Dây xoắn mềm
Loại dây này có 2 hoặc nhiều sợi dây dẫn cách điện với nhau. Mỗi ruột dây dẫn có cấu tạo gồm nhiều sợi dây có tiết diện nhỏ được xoắn lại với nhau.
- Dây dẫn có tính mềm dẻo, vững chắc. Loại dây này mềm dẻo hơn so với dây đôi.
- Chất cách điện cao su chịu nhiệt và được bọc tải cotton ở ngoài tăng thêm sự vững chắc về cơ.
- Chịu sự tiếp xúc nhiệt nên dùng làm dây dẫn cho bàn ủi điện, bếp điện.
- Dây xoắn được sử dụng làm dây dẫn cho các thiết bị điện di động như máy khoan điện cầm tay, máy tiện, máy công cụ và các máy móc sử dụng trong sinh hoạt. ..
5. Dây cáp
Dây cáp có ruột đồng, được cấu tạo bởi nhiều dây đơn nên có thể mềm hơn, để lắp đặt đường dây. Nó thường được dùng làm đường dây tải chính trong khu tập thể, xí nghiệp có thể đặt đèn buli hoặc đi trong ống.
Xem thêm: Phân biệt dây dẫn điện và dây cáp điện
Cách chọn tiết diện dây dẫn theo công suất
Khi tính toán tiết diện dây dẫn, ta nên chú tới những hướng dẫn, lưu ý của các chuyên gia. Sau đây sẽ là những gợi ý để bạn có được cái nhìn tổng quát nhất.
Cách chọn tiết diện dây dẫn 1
- Lựa chọn dây dẫn theo tiêu chuẩn quy định
- Chọn tiết diện dây dẫn theo công thức tính toán
- Chọn tiết diện dây dẫn theo kinh nghiệm
- Chọn tiết diện dây dẫn theo kinh nghiệm sử dụng
Với hệ thống điện sinh hoạt (dây điện dân dụng) thì bạn có thể làm theo những gợi ý sau:
- Tính toán tổng công suất đã, đang và sẽ sử dụng để lựa chọn dây dẫn điện cấp cho nguồn tổng
- Chỉ nên sử dụng tối đa 70% công suất định mức cho phép. (Ví dụ: 1mm2 chịu được cường độ dòng điện I=6A thì nên sử dụng thiết bị điện khoảng 4A).
- Quy tắc chọn tiết diện dây dẫn: 6A/mm2
Cách chọn tiết diện dây dẫn 2
Với dây đồng (Cu)
Mật độ dòng điện tối đa: J=6A/mm2 (=1.3 kW/mm2 = 1300W/mm2)
Dòng điện lmf việc A=2.5A/mm2
Với dây nhôm (Al)
Mật độ dòng điện tối đa: J=4.5A/mm2 (=1kW/mm2 = 1000W/mm2)
Dòng điện làm việc từ: A từ 1.5A/mm2 đến 2A/mm2
Công thức tính điện 1 pha 220V: Ptt= Pthực x Ks = Ux I x Cos φ (Ks là hệ số đồng thới lấy 0.8)
Công thức tính điện 3 pha 380 V: Ptt= Pthực x Ks = U x I x Cos φ x căn 3
Cách chọn tiết diện dây dẫn 3
Nếu sử dụng dây dẫn có tiết diện quá lớn sẽ lãng phí tiền bạc, ảnh hưởng tới tính thẩm mỹ của các công trình.
Nếu sử dụng dây dẫn điện tiết diện quá nhỏ (nhỏ hơn điều kiện cho phép) thì sẽ dẫn tới tình trạng quá tải. Dây điện bị nóng dẫn tới khi kéo dài sẽ bị giòn, đứt, nóng chảy, dẫn tới chập cháy ảnh hưởng tới quá trình dẫn điện và nguy hiểm cho người dùng. Vì thế, cần phải tính toán và lựa chọn tiết diện dây dẫn theo công suất và cường độ phù hợp.
Đối với những dây nhánh trong gia đình (dây di động) – từ ổ cắm tới những thiết bị có công suất < 1kW như ti vi, tủ lạnh, quạt điện thì dùng dây súp mềm có tiết diện 2 x 1.5mm2 Đối vớ những loại dây di động có công suất >1kW và 2kW như bếp điện, lò sưởi thì nên sử dụng cáp điện PVC với 2 lớp các điện tiết diện 2 x 2.5 mm2.
Cách chọn dây dẫn điện 3 pha theo công suất
Dây dẫn điện 3 pha được ứng dụng trong việc sản xuất, truyền tải ngành công nghiệp. Những thiết bị có công suất lớn sẽ sử dụng dây dẫn 3 pha để giải quyết những vấn đề về hao tổn điện năng.
Hệ thống dẫn điện 3 pha bao gồm: 1 dây lạnh, 3 dây nóng với hiệu điện thế chuẩn là 380V. Người ta có thể sử dụng 2 cách để nối điện 3 pha đó là nối hình ngôi sao.
Sau đây là cách tính tiết diện dây dẫn 3 pha theo công suất: I= S x J
Trong đó:
- I là cường độ dòng điện. Đơn vị tính bằng A
- S là tiết diện dây dẫn. Đơn vị tính mm2
- J là mật độ dòng điện cho phép chạy qua
Ví dụ: 1 thiết bị điện có công suất là 10kW thì cường độ dòng điện tổng sẽ là I= P/U = 10000/380 = 26.3A. Tiết diện dây dẫn S = 26.3 / 6 = 4.4 mm2. Vì thế, ta cần chọn dây dẫn có tiết diện là 5.5mm2.